Sint Jansbeek wint Gelderse prijs voor ruimtelijke kwaliteit

De Sint Jansbeek in Arnhem is de winnaar van de Gelderse prijs voor ruimtelijke kwaliteit 2018. Voorzitter van de jury, Jan Terlouw en gedeputeerde Josan Meijers, reikten op donderdag 22 november 2018 de prijzen uit in het Koelhuis in Zutphen.

Landschap nieuwe stijl
De Gelderse Prijs voor ruimtelijke kwaliteit wordt eens in de 2 jaar uitgereikt. Dit jaar was het thema ‘landschap nieuwe stijl’. Zowel de vakjuryprijs als de publieksprijs is een cheque van € 10.000. De winnaars krijgen een financiële steun in de rug om hun project uit te voeren. Het betreffende landschap maken ze hiermee mooier. Gedeputeerde Meijers licht toe: ‘Overal om ons heen is landschap. Gelderland is gelukkig rijk bedeeld in meerdere soorten prachtig landschap. Ons landschap wordt doorlopend aangepast aan nieuwe behoeftes. Verandering is niet erg, als we maar zorgen dat we zo veel mogelijk schoonheid en kwaliteit erin houden of zelfs brengen. Daar gaat deze prijs over ‘

Sint Jansbeek
Het stedelijke beeklandschap de Sint Jansbeek, is volgens de jury een gebiedsverandering met lef, waar een voorbeeld aan genomen kan worden. Het resultaat kan met recht een landschap nieuwe stijl genoemd worden. Herwaardering van het bekenlandschap speelt een grote rol bij de Sint Jansbeek. De beek heeft zijn historische karakter in meer of mindere mate teruggekregen. De manier waarop de Sint Jansbeek het verleden verbindt aan de toekomst is uniek, aldus juryvoorzitter Jan Terlouw.

Samenwerking
Bewoners namen het initiatief en samen met de gemeente is vervolgens het idee uitgevoerd. Het plan van de bewoners was om de Sint Jansbeek, die onzichtbaar onder het centrum van Arnhem doorliep, weer terug te brengen in het landschap van de binnenstad. Dit is uitgewerkt met betrokkenheid van het waterschap, omwonenden en ondernemers. De eerste fase, in het gebied tussen de historische binnenstad en de Rijn, is nu gereed. De cheque is een impuls voor de tweede fase. Daardoor zal de Sint Jansbeek al vanaf het Gele Rijdersplein door de historische binnenstad naar de nieuwe binnenstad gaan stromen. Met het realiseren van deze fase wordt de gehele historische loop, weliswaar in een nieuw jasje, hersteld.

Bron: Provincie Gelderland

Beste Bijdrage aan het Arnhemse Stadsschoon 2016 en 2017

In 2016 werd de Oorkonde Beste Bijdrage aan het Arnhemse Stadsschoon niet uitgereikt. Er waren onvoldoende aansprekende gebouwen die in aanmerking kwamen voor dit eerbetoon van de Vereniging Stadsschoon Arnhem. Dat gebeurde overigens wel vaker. Maar in 2017 jaar is dit geheel anders. Tijdens de bestuursvergadering werden de zes genomineerden uitgekozen.

In het jaarverslag het stonden onderstaande foto`s en konden de leden hun stem uitbrengen. Op de jaarvergadering werden deze geteld en kwam als winnaar de Jansbeek uit de bus. De andere genomineerden staan op volgorde er onder vermeld.

1. Jansbeek in zuidelijke binnenstad

2. Helix, torenflat in Presikhaaf met ludieke verlichting

3. Huis der Provincie (oud- en nieuwbouw)

4. Vernieuwd Musis Sacrum met nieuwe concertzaal

5. Paradijs in zuidelijke binnenstad

6. Rivers International School Schuytgraaf

De twee mooie foto`s van de Jansbeek zijn door Johan Wolthuis gemaakt en de andere mooie foto`s door Piet van Dijk.

Jansbeek bij nacht in de Nieuwstraat

Ode aan de Sint Jansbeek

De openbare ruimte in de Zuidelijke Binnenstad in Arnhem heeft een ware metamorfose ondergaan. Binnenkort zijn de werkzaamheden klaar en stroomt de Sint Jansbeek weer prachtig door de binnenstad. Deze waterstroom, waaraan Arnhem ontstond, is van grote betekenis geweest voor de stad. Eind 19e eeuw, toen de ruimte in de stad schaars werd, verdween de beek ondergronds. Op vrijdag 8 december 2017 is de opnieuw aangelegde Sint Jansbeek feestelijk in gebruik genomen en sprak Folkert van Rotshuizen de voorzitter van stichting Jansbeek boven Water  de volgende tekst uit (onder foto bestuur):

Jansbeek boven Water

Waarde dames en heren,

ODE AAN DE JANSBEEK

Met water ben ik opgegroeid. Merkwaardig voor een Gelders kind, maar toch. In Velp waar mijn ouders en ik woonden ging ik, als het maar even kon, naar de vijver vlak bij ons huis. Fascinerend vond ik stromend water, het is niet te pakken, het stroomt tussen je vingers door.

Na de verhuizing in 1936 naar Arnhem kwamen we nabij een bos te wonen, Ik wilde toen weten hoe de omgeving is en is er ook water? En ja hoor, er is een diepe kuil in Zijpendaal waar je het water uit de grond ziet komen. Dat water wordt dus een beekje, vult een tweetal vijvers en stroomt verder.

De Parkweg schijnt dat tegen te houden maar dat is bedrog, het stroomt er onderdoor en vrij fel via een kleine waterval naar park Sonsbeek, waar een joekel van een vijver te zien is. Even verderop is een bijzondere waterval. Ongelooflijk, je kan er over heen lopen en ook nog onderdoor zonder nat te worden; je kunt er zelfs zitten: de Grote Waterval. Dat zie je toch nergens. Maar we zijn er nog niet.

Via een aantal kleine plassen stroomt het water in een kanaaltje waar vroeger kinderen hun al dan niet zelfgemaakte bootjes lieten varen. Bij dat water was vroeger een forellenkwekerij, nu het Watermuseum. Het beekwater dendert over een watermolen naar beneden. Wat zie je dan? Het houdt niet op. Een breed water waar aan weerszijden koeien rondlopen, nota bene op 300 meter van een centraal station, midden in een grote stad. Daar ontmoet deze Jansbeek weer een waterval en dan verdwijnt het in een groot gat, onder het spoorwegtalud. Weg beek.

Hoe oud ik was weet ik niet meer exact, maar het was wel voor de oorlog. Want ik fietste langs Royal en Willemskazerne door de Velperpoortslangstraat. Toevallig zag ik achter een fietsenstalling in die straat weer het water van de Jansbeek stromen om te verdwijnen op weg naar de vijver voor de schouwburg. Dat laatste wist ik natuurlijk niet.

De Vereniging Stadsschoon heeft bijna twintig jaar geleden een projectgroep aan het werk gezet om de ontsierende plekken in de stad te beschrijven. Dat waren er nogal veel. In april 1999 bij de laatste controle van de tekst heb ik de vraag gesteld: Wat doen we met de Jansbeek?

Een discussie volgde, resulterend in de woorden: de Sint Jansbeek weer bovengronds halen, zichtbaar maken. Daar was een ieder het over eens. Dat heeft direct een relatie met het verbeteren van het beeld van de binnenstad. Enige gedachten over mogelijke routes die de beek zou kunnen volgen, werden toegevoegd.

Het idee sloeg aan, voorstellen werden gedaan, zelfs in samenhang met een haven die ter discussie stond. Maar ja die haven was een luchtkasteel. Enorme discussies ontstonden, de Jansbeek werd erbij gehaald, moest ineens naar een haven stromen.

Acties werden gevoerd. Wat kunnen we doen met de binnenstad? Tekeningen van plannen werden in Musis tentoongesteld. Rudolf Das, oud Arnhemmer tekende futuristische mogelijkheden. Het havenplan verdween in de prullenbak.

Tijdens discussies over de beek ontmoette ik Johan Wolthuis. We zaten met onze gedachten vrijwel op een lijn: het doel sprak en spreekt hem nog zeer aan. Om enkele praktische redenen is toen de Stichting Jansbeek boven Water in 2005 opgericht. Deze samenwerking in het bestuur heb ik dankbaar aanvaard.

Toen werd het even stil rond de plannen betreffende de Jansbeek. In september 2008 na een onderzoek stemde de raad in met het terugbrengen van de Sint Jansbeek en stelde een voorkeurs tracé vast. Helaas ontbraken de financiële middelen om aan de slag te gaan.

Dat de beek een andere route volgt dan in de Middeleeuwen kunnen we accepteren. Die soepelheid hebben we van onze voorvaderen. Die hebben immers in de middeleeuwen de Rijn ook probleemloos verlegd. De historie herhaalt zich.

In 2011 heeft de gemeente Buro Poelmans Reesink opdracht gegeven met verdere uitwerkingen te komen. Ze hebben een mooi Profielenboek gemaakt.

Op straat, de markt of elders werd mij vaak gevraagd: gaat het nog door met de Jansbeek? Het idee van de beek zichtbaar in de stad leeft bij de burgers, heeft nauwelijks kritiek gehad. En nu ligt de beek hier in alle glorie.

De rol van de Stichting Jansbeek boven Water zit er nog niet op, we blijven actief. Drie jaar geleden is Edwin Kemers bestuurslid geworden om zich in te zetten dat de tweede fase vanaf het Gele Rijdersplein via de Bovenbeekstraat spoedig zal gaan volgen om de Sint Jansbeek helemaal compleet te maken.

Hieraan verder niets meer toevoegend stel ik voor, namens alle Arnhemmers die de stad liefhebben, het water van de beek nu de vrijheid te geven te stromen door een bedding speciaal voor de Jansbeek aangelegd.

Stichting Jansbeek boven Water
Folkert Rotshuizen, 8 december 2017

De Sint Jansbeek op het Gele Rijders Plein

Geacht college van burgemeester en wethouders,

Met interesse nam het bestuur van Stichting Jansbeek boven Water kennis van het Plan uitwerking Gele Rijders Plein 2017. We zijn zeer positief over het vitaliseren, maar niet om te bebouwen. Net als het Platform Binnenstad, omdat wij het belangrijk vinden dat vanaf het Willemsplein de aan te leggen Jansbeek zichtbaar is als trekker richting Looierstraat en Bovenbeekstraat.

Het bevreemdt ons ten zeerste dat zowel in het plan als in het onderzoek van Kokke de Jansbeek compleet ontbreekt. In deze brief vragen wij aandacht voor de Jansbeek en brengen wij onder de aandacht dat naast de stichting ook burgers, ondernemers en gemeenteraad dit belangrijk vinden.

Het behoud van de platanen en zelfs verder versterken met groen werd door menig burger ingebracht eveneens het toevoegen van een fontein en de Jansbeek. Hiervan is echter nauwelijks iets van terug te vinden in het plan, wat niet getuigd van “Met de Stad!” ruimtelijk ontwikkelen:
Het resultaat van de meet-up van zaterdag 25 maart 2017 in De Gelderlander.

Ondernemers hebben eerder het plan De Groene Fabriek gepresenteerd, waar de Jansbeek een prominente rol heeft. Daarom brengen wij deze visie hierbij onder de aandacht.

De raad heeft zich in 2008 al uitgesproken over het volledig in zicht brengen van de Jansbeek in de binnenstad en dat deze start op het Gele Rijders Plein. Het tracé is toen tevens vastgesteld.

Gebiedsvisie 2010 brengt het ook treffend: “Het Gele Rijdersplein heeft een rijke historische gelaagdheid. Deze gelaagdheid dient als referentiekader en inspiratiebron bij verdere ontwikkeling. Deze gelaagdheid neemt nog verder toe door de Jansbeek bovengronds te halen”.

Met de aanleg van de Jansbeek in volle gang in de zuidelijke binnenstad, komen de positieve reacties uit alle hoeken van de stad los. Dit mag de noordelijke binnenstad niet onthouden worden, de gehele binnenstad van Arnhem moet en kan met bijdrage van de Jansbeek aangenaam zijn om te verblijven.

Wij verzoeken u dan ook nadrukkelijk de Sint Jansbeek te betrekken in de ontwikkeling van het gedeelte luwte van het Gele Rijders Plein en niet te koppelen aan ontwikkeling van het gedeelte reuring om mogelijk vertraging te voorkomen.

Daarnaast roepen wij u op om tot het uiterste in te spannen om gelden uit het programma Steengoed Benutten en andere bronnen beschikbaar te krijgen om tevens het noordelijk deel van de Jansbeek aan te leggen.

Met vriendelijke groeten,
Namens Stichting Jansbeek boven Water

Folkert Rotshuizen, voorzitter
Johan C.M. Wolthuis, secretaris
Edwin R. Kemers, bestuurslid


Impressie van buro Poelmans Reesink van 9 maart 2018 ( al wel groen luw deel, maar nog zonder Jansbeek)

Starthandeling aanleg Sint Jansbeek Arnhem op 14 februari 2017

Starthandeling aanleg Sint Jansbeek Arnhem

De Sint Jansbeek heeft aan de basis gestaan van het ontstaan van Arnhem. Met het opnieuw zichtbaar maken van deze historische beek, wordt een deel van de geschiedenis van onze stad weer beleefbaar voor inwoners en bezoekers van Arnhem. Een zichtbare Sint Jansbeek draagt bij aan een aantrekkelijke binnenstad en geeft dit gebied de allure van weleer terug.

Officiele start aanleg Jansbeek in zuidelijke binnenstad Arnhem

Op 14 februari 2017 werd de starthandeling voor de aanleg verricht door van links naar rechts op de foto: Johan Wolthuis (bestuurslid Jansbeek boven Water), Gerrie Elfrink (wethouder), Bea Schouten (gedeputeerde), Antoinet van Helvoirt (Waterschap Rijn en IJssel) en Folkert Rotshuizen (voorzitter Jansbeek boven Water).

Een historisch moment op een geschikte dag. Namelijk Valentijnsdag en Arnhem houdt nu eenmaal van de Jansbeek!

Trace Jansbeek, ontwerp Poelmans-Reesink

Rembrandt theater Arnhem

Arnhem kijk uit met grote projecten

Als actief lid van vereniging Stadsschoon Arnhem geef ik bestuurslid Harry Bod hier de ruimte voor zijn oproep: ‘Raadsleden hebben tot taak als goed huisvader te waken voor een degelijke besluitvorming bij zaken die veel belastinggeld kosten’.

Besluit te snel over nieuwbouw voor Musis en Focus

Als belastingbetaler ben je benieuwd hoe jouw geld door de gemeente wordt besteed. En in Arnhem is de belastingdruk al het hoogste van alle Gelderse gemeenten. Onlangs heeft de gemeenteraad twee besluiten genomen met grote financiële gevolgen.

Extra zaal Musis Sacrum

Aan de orde was het plan voor de bouw van een tweede concertzaal voor duizend bezoekers bij Musis, voor een bedrag van tien miljoen euro. Raadsleden klaagden dat er geen alternatieven ter tafel kwamen voor een kleinere zaal en dat de financiële opzet op drijfzand is gebouwd.

Cultureel centrum

Volgens de wethouder is dit bouwplan nodig om het culturele centrum van Oost Nederland te worden en als het Musiscafé veel winst gaat maken en sponsors diep in hun beurs tasten, dan zal er geen sprake zijn van een exploitatietekort. Mijns inziens een overhaaste en onzorgvuldige besluitvorming.

Leegstandsbeleid

De gemeenteraad wil een nieuw filmgebouw voor 11 miljoen euro op het Kerkplein. Nu er zoveel gebouwen leeg staan en het leegstandsbeleid hoge prioriteit heeft bij de gemeente, is dat een moeilijk te begrijpen besluit. Zijn geen (goedkopere) alternatieven onderzocht?

Reuring Kerkplein

Jawel, maar hoe? Wel een rapportage van een architectenbureau over vier locaties en opvallend niet over het Rembrandt Theater dat leeg komt. Het filmhuis op het Kerkplein zal in elk geval de eerste jaren verliesgevend zijn. Maar dat mág van de gemeenteraad, want het brengt reuring op het plein en reuring mag geld kosten. Ook hier moet het café een recordwinst maken. Het is afwachten of het plan doorgaat. Daarvoor is nog een wijziging van het bestemmingsplan nodig. De argumenten voor de locatie zijn flinterdun.

Bezuinigingsopgaven

Deze projecten werden snel door de gemeenteraad gejaagd, terwijl diezelfde gemeenteraad zeer binnenkort moet beslissen over een jaarlijkse bezuiniging van 20 miljoen euro op de gemeentebegroting. De bouw van deze cultuurgebouwen moest kennelijk veilig gesteld worden ten koste van komende pijnlijke bezuinigingen.

Rozet

Het gebouw Rozet is architectonisch een aanwinst, maar de financiële exploitatie baart grote zorgen. Dat is toch een signaal voor de gemeenteraad om extra voorzichtig te zijn met de financiële opzet van grote projecten. Waarom kreeg het gebouw deze omvang? Nu staat het gedeeltelijk leeg. De business case was indertijd kennelijk niet goed. De daarvoor verantwoordelijke wethouder is er nu niet meer.

Politieke spel

Zo gaat het altijd in de politiek. Bij grote projecten wordt de financiële opzet zo gunstig mogelijk gepresenteerd opdat de gemeenteraad er niet voor terugdeinst. Blijken er later tekorten, dan is er een andere wethouder en een andere gemeenteraad. Een onbevredigende situatie, gezien het stelsel, met elke vier jaar verkiezingen voor een nieuwe gemeenteraad. Raadsleden hebben tot taak als goed huisvader te waken voor een degelijke besluitvorming bij zaken die veel belastinggeld kosten. Een verantwoordelijkheid die verder gaat dan de zittingsperiode van vier jaar.

Eigen verantwoordelijkheid

Is er bij deze zaken ook sprake van machtspolitiek ofwel fractiediscipline en coalitiedwang? Dat blijft geheim. Het college en de ‘eigen’ wethouders moeten kennelijk in het zadel gehouden worden. Ook al geldt staatsrechtelijk het dualistische stelsel, waarbij het college van burgemeester en wethouders en de gemeenteraad ieder hun eigen verantwoordelijkheid hebben.

Harry Bod is bestuurslid van de Vereniging Stadsschoon Arnhem.

Geef burger een stem over nieuwbouw zaal Musis Sacrum

Musis wordt wéér verpest door een foute aanbouw

Enkele maanden geleden  werd in de Showroom Arnhem de geplande nieuwe  uitbreiding van Musis Sacrum gepresenteerd. Wie had gehoopt dat de oorlogsschade – 70 jaar na de Tweede Wereldoorlog – toch nog ongedaan zou worden gemaakt, kwam bedrogen uit.

Architectuur

Opnieuw geen architectonisch aansluitend ontwerp voor ons aller Musis Sacrum (tegenwoordig kortweg Musis). Na drie mislukte aanhangsels presenteerden de ontwerpers ons een onwaardig bouwsel in de vorm van een soort vliegtuighangar. Een ontwerp dat op geen enkele manier aansluit bij Musis Sacrum en de Singels. Er is een miskleun in de maak, die voorkomen moet worden!

De onverschilligheid waarmee de binnenstad van Arnhem na de Tweede Wereldoorlog is opgebouwd is nog steeds niet voorbij. Musis werd ontsierd door de ene lelijke aanbouw na de andere. Het nieuwste ontwerp spant qua detoneren echter de kroon. Welk een gemiste kans, wat een miljoenenverspilling.

Historisch bewustzijn

Als Arnhemse bestuurders na 1945 iets gemeen lijken te hebben is het wel het gebrek aan historisch besef. Onverschilligheid troef en vooral gebrek aan liefde voor Arnhem. Wie kijkt hoe steden als Ieper in België en de binnenstad van Warschau na verwoesting zorgvuldig en liefdevol zijn opgebouwd, wordt verdrietig hoe er met Arnhem is omgegaan. In Dresden werd zestig jaar na  de Tweede Wereldoorlog de compleet verwoeste Frauenkirche weer in oude glorie hersteld. Met het geld van al die herstelwerkzaamheden aan de huidige Eusebiustoren had ook die in vooroorlogse glorie kunnen worden hersteld.

Bevolking buitenspel

Dat zelfde geldt ook voor oorspronkelijke vooroorlogse achteraanbouw van Musis. Het heeft er veel van weg dat het stadsbestuur de achteraanbouw vooral ziet als een goedmakertje voor het afgestemde kunstencluster ArtA. Daarbij geheel voorbijgaand aan het karakter van Musis en de Singels. Temeer kwalijk, omdat tevens voorbij wordt gegaan aan het gegeven dat Musis, net als de Witte Villa en de Eusebiuskerk van alle Arnhemmers is.  Bij een nieuwbouwplan achter een gebouw als Musis Sacrum, dat in het hart van Arnhem staat en in het hart van de Arnhemse bevolking zit, had de bevolking actief moeten worden betrokken.

Het had de gemeente Arnhem gesierd een aantal  alternatieve bouwplannen voor te leggen waaruit dan een keuze had kunnen worden gemaakt door de Arnhemse bevolking.  Maar het stadsbestuur heeft er vooralsnog voor gekozen er een elitair prestigeproject van te maken.

Referendum

Musis Sacrum verdient beter! De Arnhemse bevolking verdient beter!  Voorkomen moet worden dat zich opnieuw achter Musis Sacrum  een architectonisch mislukking voltrekt, waarmee geen recht wordt gedaan aan dit prachtige en zo kenmerkende gebouw in Arnhem.

Het wordt tijd dat – zeventig jaar na de Tweede Wereldoorlog –  Musis Sacrum weer in volle glorie wordt hersteld met de zaal en koepeltoren die er oorspronkelijk achter stond. Dat verdienen Musis, Arnhem en de Arnhemmers.

Daarom doen ondergetekenden  een dringend beroep op de Gemeenteraad en burgemeester en wethouders om het huidige bouwplan en een  alternatief historiserend  ontwerp voor de aanbouw aan Musis via een referendum voor te leggen aan de bevolking van Arnhem.

Zoals gezegd: Musis Sacrum is van ons allemaal. Daar beslissen we dan ook over met z´n allen!

Arnold Brouwer, Dick Tiemens, Theo Theijse, Edwin Kemers, Roeland Verouden, Kees Crone, Benno Landsheer, Piet van Dijk.


Interview RTV met Arnold, Edwin en Roeland: Musis verdient beter (item start op 4:15 minuut)

Voorkomen moet worden dat zich achter Musis Sacrum opnieuw een architectonische mislukking voltrekt

Musis niet weer vernachelen met modernistische gruwels

Dankzij extra middelen van de Provincie Gelderland is het financieel mogelijk om het Musis Sacrum volledig te herstellen van teleurstellende moderne aanbouwen.

Meningen in artikel “Renovatie Musis dijt uit”:

(Bron: De Gelderlander 21-01-2015)

  • George Wiegel, directeur van Het Gelders Orkest: “blij dat de modernistische ‘gruwel; gaat verdwijnen”.
  • Gerrie Elfrink, wethouder cultuur : “Er is meer vernacheld aan Musis dan alleen de uitbouw aan de Lauwersgracht”.

Nu wel duurzaam bouwen

Laten we verstandig omgaan met het budget van 20 miljoen en de verbouwing uitvoeren zodat het past bij dit negentiende-eeuwse gebouw. Moderne aanbouwen hebben steeds een maximale levensduur van 40 jaar gehad en weinig waardering. Door met respect historisch te verbouwen, kan Musis Sacrum minimaal 100 jaar weer vooruit, dat is pas duurzaam!

In een eerdere blog gaf ik al aandacht aan een alternatief voor de grote tweede concertzaal, zie Nieuwbouw zaal Musis Sacrum in historische harmonie.

Schets door Roeland Verouden, architect van Art of Building

Nieuwbouw zaal Musis Sacrum in historische harmonie

Na het afblazen van het Kunstencluster was het in mei 2014 positief nieuws om te vernemen dat Musis Sacrum een impuls gaat krijgen. Wat echter een teleurstelling toen ik in september 2014 het ontwerp zag en met mij velen anderen, nu al wordt het genoemd “De Schoenendoos”. Om onder de aandacht te brengen dat het ook anders kan, geef ik hier de ruimte aan tekst en schets van betrokken Arnhemmer Roeland Verouden:

Hoeveel jaar blijft deze uitbreiding aan het Musis staan?

Kort geleden werd mijn gemoed opgeschrikt door wéér een sanitair stuk architectuur aan een klassiek gebouw! Eerst waren daar de uitbreiding aan het Concertgebouw in Amsterdam en toen de badkuip aan het Stedelijk Museum Amsterdam, nu is ons geliefde Musis Sacrum het slachtoffer van een brute op handen zijnde uitbreiding, gelukkig is het nu nog een plan. Ik ken alle academische argumenten om een zo’n afwijkend mogelijk en liefst reversibele uitbreiding te wensen, maar zo afwijkend is werkelijk niet nodig!

Evenwicht bestaande oudbouw en nieuwbouw

In de opdracht van de gemeente staat bovendien dat het contrast met de huidige uitbouw uit de jaren tachtig groot is, ofwel onwenselijk. Wat er nu bijgepland is, is vele malen afwijkender en daarom stelt de architect dat de nieuwe zaal los van het huidige gebouw moet komen, slechts terughouden gekoppeld. Juist: omdat het dus niets te maken heeft met het huidige pand, het is gewoon weer een kans om visueel te choqueren en te scoren! Het ziet er niet uit, de combinatie is hopeloos!
Kunnen we het tij nog keren? Kunnen we niet een fraaier plan laten bouwen aldaar, waarmee het gebouw een veel duurzamere vergroting kent. Laten we een uitbreiding maken die van een meerwaarde is aan het huidige gebouw. Waardoor het bestaand in een nieuw evenwicht komt en als één geheel van schone architectuur zal vormen.

Nu het moment om het wel duurzaam aan te pakken

Waarom zou een geheel bij de historische architectuur passende uitbreiding niet ook mogelijk zijn? Dat kan toch op weinig weerstand stuiten? Natuurlijk kun je zeggen dat dat niet meer van deze tijd is en te duur (is het huidige plan niet erg kostbaar, dubbel gekromde oppervlakken, veel onderhoudsgevoelige oplossingen?). Zou een passende en subtielere uitbreiding niet op meer goedkeuring kunnen rekenen van de meeste Arnhemmers, en de bezoekers van het gebouw?

Kies voor een invulling in historische harmonie

Het spreekt toch van veel meer respect voor het monumentale gebouw als we er iets passend bij zetten. Om de publieke discussie aan te wakkeren bovenaan de blog een schets (westelijk zijaanzicht, de entreegevel), met een voorstel waar ik me veel meer bij kan voorstellen dat het blijvend is voor de toekomst. Het gaat me er niet om dat ik (ook een architect) het zou moeten doen, wie dan ook die mag het doen, als het resultaat maar van meer kwaliteit, passendheid en eenheid getuigt.

Schets en tekst door Roeland Verouden, architect van Art of Building

Provinciekantoor in Arnhem

Nieuwbouw provincie Gelderland Het Gelders Huis

In een tijd dat de kantoorleegstand alleen maar oploopt, zou een overheid zoals de provincie Gelderland het voorbeeld moeten geven om niet grootschalige nieuwbouw te plegen. Maak gebruik van bestaand aanbod en speel in op de al ingezette daling van het aantal benodigde werkplekken.

Proces nieuwbouw provincie Gelderland: Het Gelders Huis

De aanbesteding bestaat uit drie hoofdfases: de selectie, de dialoog en de gunning. Op 14 oktober 2013 is het aanbestedingstraject gestart met de selectie. Nu is de dialoogfase in gang, wordt het pand Rijnstate gesloopt en archeologisch onderzoek verricht om direct tegen het Huis der Provincie aan te gaan bouwen. Naar verwachting wordt begin 2015 een keuze gemaakt voor de realisatie van Het Gelders Huis en kan medio 2015 de bouw beginnen. Eind 2016 / begin 2017 zou vervolgens de vernieuwde huisvesting gereed moeten zijn.

Kosten realisatie provinciale huisvesting

Tijdens het beschreven proces is er een geheimhoudingsplicht van kracht en schijnen Gelderse burgers niet te hoeven weten waar hun geld aan besteed wordt. In december 2011 was de begroting 34,8 miljoen, in juni 2014 was deze opgelopen naar 37 miljoen en in oktober 2014  wordt al gesproken over 40,8 miljoen. Verdere stijgingen zijn te verwachten en het is alom bekend dat projecten van dergelijke grootte achteraf nog duurder blijken te zijn.

Mijn bezwaren op een rij gezet:

  • Het nieuwe Rijnstate gebouw wordt mogelijk wel 12 verdiepingen hoog! Oftewel de Eusebiuskerk is niet meer (zeer slecht) zichtbaar vanaf de John Frostbrug.
  • Door de aanbouw tussen het verbouwde Rijnstate (Het Gelders Huis) en Huis der Provincie wordt een grote betonnen kolos gecreëerd. Huis der Provincie komt in de verdrukking, is daarmee geen zelfstandig gebouw meer. Dit in 1954 gebouwde pand verdient als gemeentelijk monument (vanaf 1996) en tevens een rijksmonument (sinds 2007) wel met respect behandeld te worden!
  • Panden Prinsenhof A en Markstate worden in de verkoop gezet en daarmee zullen deze kantoren (zeer) langdurig leeg komen te staan. Het is maar de vraag of die panden überhaupt ooit nog wel eens verkocht gaan worden of neemt de provincie genoegen met een appel en een ei? Eerder was het idee om ze te gaan verhuren, wat gezien de kantoorleegstand al even kansloos is.
  • Prinsenhof B wordt afgebroken. Dat kantoren worden afgebroken vind ik wel positief, de argumentatie van de provincie wat minder: pand is al afgeschreven, het was revolutiebouw (1990!).
  • Provincie schijnt over gratis geld te beschikken, dus mogen de miljoenen (meer dan 41) voor zichzelf rollen. Ze voelen wel dat dit niet goed zit en praten het goed door te stellen dat er daarna minder kosten voor energie en onderhoud nodig zullen zijn. Rekening houdend met de kosten die de leegstaande panden jaren (eeuwig) nog zullen hebben, schat ik in dat terugverdienen flink tegenvalt en wellicht wel 25 jaar wordt (of nog veel langer).
  • Leegstand van het Gelders Archief wordt niet betrokken in het geven van een impuls aan de Markt.
  • Meerdere alternatieve kantoren staan ter beschikking, waarom deze niet gebruiken? Door het overstappen naar flexibele werkplekken maakt de fysieke werkplek weinig meer uit.

Beschikbare alternatieve kantoren:

(Bron: Funda in Business)

  • 3.759 m2 Eusebiusbuitensingel 53 -80 (desgewenst gehele toren 7.000 m2 beschikbaar)
  • 6.536 m2 Koningstraat 27 -31
  • 3.000 m2 Velperweg 76
  • 4.230 m2 Westervoortsedijk 73
  • 6.016 m2 Nieuwe Stationstraat 10
  • 4.536 m2 Jansbuitensingel 24

Hoe zou ik het dan graag zien:

  • Tot casco terugbrengen van Rijnstate en Gelders Archief en deze tot maximaal 4 verdiepingen opbouwen. Bij voorkeur met historische/passende uitstraling voor de Markt, vergelijkbaar als pand Markstate.
  • GEEN aanbouw of ophogen Rijnstate.
  • Aantrekkelijke verbinding creëerden via de markt naar het groene balkon, de witte vloot en de WO2-strip. De gemeente Arnhem zou dit ook graag willen en noemt het: De derde rode loper
  • Op termijn afbreken van Prinsenhof A EN B om hier parkeergelegenheid in het groen te creëren, waar binnenstadbezoekers buiten kantooruren terecht kunnen om te parkeren.
  • Autovrij maken van de Markt en standaard gebruiken voor de markt.
  • Markstate in gebruik houden door provincie.
  • Voor het zogenoemde mee-ademen (wijzigen behoefte) van werkplekken gebruik maken van beschikbare kantoren.

Oproep herziening plannen nieuwbouw provincie Gelderland

Zolang er nog geen onomkeerbare beslissingen zijn genomen, kan de ingeslagen weg uit 2011 verlaten worden en een weg met de huidige kennis ingeslagen worden. Provincie Gelderland toon aanwezige kracht om dit te doen.

icoon pdf
Ambitiedocument provincie Gelderland realisatie Het Gelders Huis